نوار مغزی (EEG) کودکان بیش‌فعال

اختلال نقص توجه و بیش‌فعالی وضعیتی است که بر مغز تأثیر می‌گذارد. تاکنون هیچ آزمایشی برای تشخیص این اختلال در کودکان وجود نداشته است. معمولاً اگر کودک علائم خاصی مانند بی‌توجهی در چندین موقعیت را به مدت 6 ماه (حداقل) از خود نشان دهد و والدین کودک تأثیرات منفی آن را بر روی زندگی او تأیید کنند، پزشک معالج، تشخیص بیش‌فعالی می‌دهد. برخی از این کودکان به‌راحتی حواسشان پرت می‌شود، تحمل انتظار کشیدن را ندارند یا نمی‌توانند سر جای خود آرام بنشینند. 

این اختلال رفتاری با بی‌توجهی و هیجان همراه است و معمولاً در دوران کودکی تشخیص داده می‌شود. علائم آن قبل از 12 سالگی شروع می‌شوند و در برخی از کودکان از 3 سالگی قابل مشاهده هستند. تقریباً 12.1 درصد از پسران و 3.9 درصد از دختران به این بیماری مبتلا می‌شوند.

مطالعه بیشتر: علائم بیش فعالی در دختران و پسران

بیش‌فعالی موجب دشواری در توجه و تمرکز، کنترل رفتار، احساسات و فعالیت‌های کودکان می‌شود. درنتیجه، کنترل عملکرد و رفتار آن‌ها اغلب برای والدین سخت است. بیش‌فعالی در بزرگسالان با عواقب جدی درازمدتی مانند پیشرفت تحصیلی و عملکرد شغلی ضعیف، افزایش رفتار ضداجتماعی و سوءمصرف مواد مخدر و الکل همراه است. ازاین‌رو، تشخیص زودهنگام این اختلال از ارزش بالایی برخوردار است.

طبق تحقیقات، مغز کودکان مبتلا به اختلال بیش‌فعالی با مغز کودکان سالم متفاوت است. به همین دلیل برخی پزشکان از آزمایش‌های فیزیکی برای بررسی کردن تغییراتِ الگوهای مغزی در این کودکان استفاده می‌کنند.

نوار مغزی

نوار مغزی ابزاری برای تشخیص بیش‌فعالی، صرع، تومور مغزی، اختلالات خواب، سکته و سایر اختلالات مغز است.  

برای گرفتن نوار مغزی، ابتدا تکنسین دیسک‌های کوچکی( الکترود) را روی پوست سر قرار می‌دهد. گاهی به جای دیسک از یک کلاه مخصوص استفاده می‌کنند. این الکترودها با یک سیم به دستگاهی متصل می‌شوند که امواج مغزی را تقویت کرده و آن‌ها را روی کامپیوتر ثبت می‌کند. لازم به ذکر است که این روش کاملاً بی‌خطر و بدون درد است.

از سیگنال‌های نوار مغز (الکتروانسفالوگرام) می‌توان برای استخراج کردن اطلاعات اساسی موجود در مغز افراد بیش‌فعال استفاده کرد. تشخیص زودهنگام این اختلال برای جلوگیری از پیشرفت و تأثیرات طولانی‌مدت آن مهم است. بررسی نوار مغزی کودکان به شناسایی بیش‌فعالی در آن‌ها کمک می‌کند. 

روش‌های گرفتن نوار مغزی کودکان بیش‌فعال

پزشکان استفاده از نوار مغزی را برای تشخیص بیش‌فعالی تایید کردند. این روش نوعی اسکن غیرتهاجمی امواج مغزی است. برای بررسی نوار مغزی کودکان بیش‌فعال، با دو روش می‌توان از آن‌ها نوار مغزی گرفت. این دو روش عبارت‌اند از:

تصویربرداری مغناطیسی (fMRI) و ام‌آرآی

اخیراً محققان بر روی شناسایی بیش‌فعالی با تصویربرداری مغناطیسی (fMRI) و ام‌آرآی تحقیق کرده‌اند. با استفاده از این روش، کاهش فعالیت در نواحی میانی و جلوی پیشانی در قسمت نیمکره راست و وجود برآمدگی و چین‌ در آن را گزارش کردند. در مقایسه با این شیوه، گرفتن نوار مغزی، سریع‌تر، مقرون به صرفه‌تر و راحت‌تر است و اطلاعات مفیدی را در مورد عملکرد مغز ارائه می‌کند.

ابزارهای آموزش‌ ماشینی (ML)

حتی با وجود پیشرفت‌های اخیر در این زمینه، استفاده از آزمایش‌های نوار مغز برای تشخیص بیش‌فعالی نیاز به روش‌های دقیق‌تری دارد تا نتایج بهتری به دست آید. حجم اطلاعات در سیگنال‌های نوار مغز بسیار زیاد است. ازطرفی تشخیص این ناهنجاری‌ها با روش‌های دستی برای انسان پیچیده است. بنابراین می‌توان از ابزارهای آموزش‌ ماشینی (ML) استفاده کرد. به‌طورکلی، ML برنامه‌ای کامپیوتری است که با استفاده از داده‌ها یا مثال‌ها برای بهینه‌سازی و راحت‌تر کردن روند این عملکرد به کار می‌رود. هدف این روش شناسایی خودکار کودکان بیش‌فعال با استفاده از تکنیک‌های ماشینی است. 

 حتما بخوانید: بیش فعالی در نوجوانان چگونه است؟

کلام پایانی

به کمک روش ماشینی می‌توان کودکان بیش‌فعال را با استفاده از ویژگی‌های آماری، حوزه زمان و دامنه فرکانس سیگنال‌های مغزی شناسایی کرد. به‌علاوه، در این شیوه هیچ سوگیری در این ویژگی‌ها وجود ندارد. درنتیجه این روش، برای به حداقل رساندن اشتباه در تشخیص بیش‌فعالی و هم‌چنین برای ارزیابی کردن اثربخشی انواع درمان‌های این اختلال مفید خواهد بود.

منابع:

www.mdpi.com

www.webmd.com

link.springer.comwww.webmd.com