اتیسم نکات کاربردی برای آموزش به کودکان اوتیسم
ازآنجایی‌که کودکان مبتلا به اوتیسم نیازها و ویژگی‌های متفاوتی نسبت به سایر کودکان دارند، استفاده از روش‌های آموزشی متداول برای آموزش به آن‌ها مناسب نیست و تأثیر قابل توجهی بر یادگیری آن‌ها نمی‌گذارد. در این راستا استراتژی‌های مختلفی ارائه شده است که به خانواده‌ها و معلمان کودکان اوتیسم کمک می‌کنند و موجب بهبود روند یادگیری کودکان می‌شوند. در ادامه به توضیح این روش‌ها می‌پردازیم:
ترکیب تصاویر
بیشتر کودکان مبتلا به اوتیسم یادگیرندگان بصری هستند. بنابراین آن‌ها در طول یادگیری به‌صورت بصری به‌جای ارائه شفاهی بهتر به فراگیری مطالب می‌پردازند. به همین دلیل، راهبردهای آموزش اوتیسم اغلب شامل استفاده از وسایل کمک بصری هستند.
نشانه‌های بصری می‌توانند به کودکان مبتلا به اوتیسم کمک کنند تا مهارت‌ها را درک کرده و حفظ کنند. همچنین این نشانه‌ها به برقراری ارتباط نیز کمک می‌کنند.
برنامه بصری، نمایشی گرافیکی از وظایف و فعالیت‌های برنامه‌ریزی‌شده برای روز است. این برنامه‌ها وظایف کودک را به چند مرحله مفید تقسیم می‌کنند تا اطمینان حاصل شود کودک برای تکمیل وظایف خود تلاش می‌کند.
برنامه‌های بصری می‌توانند با ایجاد ثبات در کودکان مبتلا به اوتیسم، به کاهش اضطراب کمک کنند.
از علایق کودک در طول آموزش استفاده کنید
کودکان مبتلا به اوتیسم ترجیحات یا علایق خاصی دارند. این علایق می‌توانند شامل یک شخصیت تلویزیونی، برنامه تلویزیونی، بازی، اسباب‌بازی و غیره باشند. والدین و معلمان می‌توانند از علایق خاص کودک برای آموزش مهارت‌های جدید به او استفاده کنند.
به‌عنوان مثال، اگر کودکی علاقه خاصی به شخصیتی کارتونی دارد، والدین و مربیان می‌توانند از آن برای آموزش مهارت‌های اجتماعی مناسب استفاده کنند و با کمک آن شخصیت، داستان‌هایی در جهت دوستیابی تعریف کنند.
از ابزارهای حسی استفاده کنید
برخی از کودکان مبتلا به اوتیسم ممکن است دارای اختلال در پردازش حسی باشند و این ویژگی می‌تواند به روش‌های مختلفی ظاهر شود. به‌عنوان مثال، یک کودک ممکن است چالش‌هایی را در زبان، پردازش حسی، مهارت‌های اجتماعی و غیره تجربه کند.
والدین باید تشخیص دهند کدام ابزار حسی برای فرزندشان بهتر عمل می‌کند. پس از آن، آن‌ها می‌توانند یک جعبه ابزار حسی از فعالیت‌ها و تجهیزاتی که کودک می‌تواند در خانه یا مدرسه استفاده کند، جمع‌آوری کنند.
مواردی که می‌توان به این جعبه ابزار اضافه کرد شامل فیجت اسپینر، توپ‌های ضداسترس، مهره‌های آب جادویی و غیره هستند.
والدین و مربیان می‌توانند جعبه ابزار حسی را بر اساس فعالیت‌های زیر سازماندهی کنند:
- برای دست‌ها
- برای کل بدن
- محصولات شنوایی
- محصولات خوراکی
- محصولات بصری
- بوی محصولات
- لمس اجسام سبک و سنگین
مهارت‌های اجتماعی را تمرین کنید
مهارت‌های اجتماعی و ارتباطات اغلب زمینه‌هایی هستند که فراگیران اوتیسم با آن‌ها دست‌وپنجه نرم می‌کنند. صرف نظر از مهارت‌های آموزش‌داده‌شده، تمرین مهارت‌های اجتماعی برای کودکان مبتلا به اوتیسم حیاتی است.
برای مثال، تمرین مهارت‌های اجتماعی ممکن است شامل ترویج استفاده از نشانه‌های اجتماعی روزمره یا آموزش همدلی باشد. هر دوی این‌ها باید بخش مهمی از استراتژی‌های اوتیسم برای معلمان باشند.
ترویج تمرین مهارت‌های اجتماعی «هر روزه» ممکن است شامل سلام کردن به دیگران، بالا بردن دست برای پرسیدن سؤال، گفتن «متشکرم»، درخواست اجازه برای موارد خاص و غیره باشد.
علاوه بر این، آموزش همدلی مهارتی ضروری برای تعامل با دیگران و درک احساسات آن‌ها است. راهی عالی برای والدین برای شروع آموزش همدلی، چاپ عکس‌هایی از حالات مختلف است که شروعی عالی برای نشان دادن نشانه‌های بصری حالات عاطفی است.
تجربیات جدید را به تدریج به کودک معرفی کنید
والدین و مربیان می‌توانند از این فرصت برای تحقیق و انتخاب تجربیاتی استفاده کنند که با علایق و نیازهای کودک همسو باشند. این فعالیت‌ها می‌توانند شامل برنامه‌ریزی سفر به مکان‌هایی مانند زمین‌های بازی، موزه‌ها یا کلاس‌های شنا باشند که مزایای آموزشی و تفریحی دارند.
تفریحات جدید باید به تدریج به کودک مبتلا به اوتیسم معرفی شوند و باید به کودک اجازه دهید تا با سرعت خود با این فعالیت‌ها سازگار شود. اگر کودک از فعالیت جدید لذت نبرد و علائم ناراحتی یا پریشانی نشان داد فوراً موقعیت را ترک کرده و محیط یادگیری مثبت و حمایتی برای او فراهم کنید.
استعدادهای منحصربه‌فرد کودکان اوتیسم را بشناسید و بر تقویت آن‌ها تمرکز کنید
کودکان مبتلا به اوتیسم اغلب دارای استعدادها یا علایق خاصی هستند که ممکن است همیشه در محیط‌های مدرسه به رسمیت شناخته نشوند یا به‌طور کامل مورد حمایت قرار نگیرند. والدین و مربیان این فرصت را دارند که این استعدادها را پرورش دهند.
برای مثال، ثبت نام کودک در کلاس‌های رقص می‌تواند خروجی خلاقانه‌ای برای ابراز خود و هماهنگی فیزیکی ایجاد کند. موسیقی‌درمانی یکی دیگر از رویکردهای درمانی است که به توسعه مهارت‌های ارتباطی و تنظیم هیجانی ازطریق بیان موسیقی می‌پردازد.
هنردرمانی یکی دیگر از گزینه‌های مناسب است؛ زیرا به کودکان اجازه می‌دهد تا خلاقیت و تجربیات حسی خود را در یک محیط حمایتی کشف کنند.
دستورالعمل‌ها را به‌صورت کوتاه و ساده بیان کنید
هنگام ارائه دستورالعمل‌های آموزش در کلاس درس، آن‌ها را به‌صورت کوتاه، ساده و مستقیم بیان کنید. کودکان مبتلا به اوتیسم اغلب اطلاعات را متفاوت از همسالان خود پردازش می‌کنند. بنابراین ارتباط واضح و ساده، کلیدی برای ارتقاء درک و تعامل آن‌ها است.
برنامه درسی را براساس درک کودکان اوتیسم تنظیم کنید
روش‌های آموزشی، مواد و محتواهای آموزشی را متناسب با قدرت درک کودکان مبتلا به اوتیسم تغییر دهید و آموزش را بر اساس سبک‌های یادگیری، توانایی‌ها و علایق منحصربه‌فرد کودکان برنامه‌ریزی کنید.
در این راستا به انجام مراحل زیر بپردازید:
- تجزیه مفاهیم پیچیده به مراحل ساده‌تر و قابل مدیریت‌تر
- استفاده از پشتیبان‌های بصری و مثال‌های عینی برای تقویت درک
- ترکیب فعالیت‌های همسو با ترجیحات و نقاط قوت کودکان
محیط آموزشی مناسب برای کودکان مبتلا به اوتیسم
محیط آموزشی مناسب برای کودکان مبتلا به اوتیسم باید دارای ویژگی های خاصی باشد که در ادامه به ذکر آن‌ها می‌پردازیم:
محیط فیزیکی
محیط فیزیکی آموزش ازجمله میز کودک، نورپردازی اتاق (چیزهایی مانند چراغ های فلورسنت می‌توانند باعث حواس‌پرتی کودکان مبتلا به مشکلات حسی، میگرن یا اختلالات تشنجی شوند) و چیدمان اتاق می‌تواند الهام‌بخش کودک باشد و تجربه‌ای مثبت در طول یادگیری ایجاد کند.
محیط عاطفی
توانایی کودک برای توجه به میزان زیادی تحت تأثیر سلامت عاطفی او است. اگر کودکی دائماً در حال پرخاشگری باشد یا مشکلات رفتاری داشته باشد، بر روی سایر دانش‌آموزان تأثیر می‌گذارد و باعث اختلال کلاس درس می‌شود. بنابراین باید درجات مختلفی از حمایت عاطفی در کلاس برای حفظ فضایی آرام وجود داشته باشد.
معلم باید بتواند در طول روز کنترل خود را اعمال کند و با آموزش‌های محکم اما محبت‌آمیز ارائه‌شده برای هر دانش‌آموز، لطف خود را به آن‌ها نشان دهد. بهترین معلمان به کودکان کمک می‌کنند خودشان را باور کنند و در عین حال به آن‌ها فرصت‌های زیادی برای تمرین و نشان دادن توانایی خود می‌دهند.
چه عواملی باعث اختلال در یادگیری کودکان اوتیسم می‌شوند؟
بیماری‌های زیادی وجود دارند که با اختلال طیف اوتیسم مرتبط هستند. این بیماری‌ها می‌توانند بر توانایی کودک برای تمرکز و به چالش کشیدن فرایند یادگیری تأثیر بگذارند. در اینجا چند نمونه رایج از این بیماری‌ها و مشکلات ذکر شده‌اند:
- اختلال پردازش حسی (SPD). متعادل کردن محرک‌های حسی می‌تواند از دانش‌آموزان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم حمایت کند؛ زیرا آن‌ها روی کار خود تمرکز می‌کنند.
- نارساخوانی. روش‌های تدریس جایگزین، که به‌طور خاص برای دانش‌آموزان نارساخوان طراحی شده‌اند، می‌توانند به آن‌ها کمک کنند تا آنچه را که می‌خوانند به روش‌های جدید درک کنند.
- اختلال پردازش شنوایی. دستورالعمل‌های کلامی را می‌توان با کمک‌های بصری تغییر داد.
- تشنج. ایجاد احساس امنیت در کلاس درس می‌تواند خیال کودک را راحت کند و به او کمک کند بدون نگرانی درمورد آنچه ممکن است اتفاق بیفتد، تمرکز کند.
- اختلال پردازش بصری. آموزش کلامی می‌تواند مفهوم را به‌طور مؤثرتری به کودک منتقل کند.
- اختلال کمبود توجه/ بیش‌فعالی (ADHD). حواس‌پرتی می‌تواند باعث اختلال در یادگیری کودکان شود.
تطبیق برنامه درسی کودک با نیازهای آن‌ها امری کلیدی است. آموزش دانش‌آموزان به روشی که به آن‌ها در مدیریت مسائل کمک می‌کند باعث تشویق آن‌ها در حین یادگیری می‌شود.
جمع‌بندی
راهبردهای آموزشی زیادی دارند که به آموزش کودکان مبتلا به اوتیسم در مدرسه و خانه می‌پردازند. بااین‌حال تمام رویکردها برای تمام کودکان مناسب نیستند و والدین و معلمان باید با توجه به ویژگی‌های کودک، نیازها و استعدادهای او و ... روش آموزشی مناسب را تعیین کنند تا کودک بهترین عملکرد را نشان دهد. اگر درخصوص راهکارهای آموزشی نیاز به راهنمایی‌های بیشتری دارید به کلینیک توانبخشی رسش مراجعه کنید و از آموزش‌های کادر درمانی ما بهره‌مند شوید.
