اتیسم اختلال یادگیری در کودکان اتیسم و درمان آنها
اختلالات یادگیری در بین کودکان مبتلا به اوتیسم رایج هستند. اگرچه اوتیسم به خودی خود نوعی ناتوانی یادگیری نیست، اما می‌تواند به‌طور قابل توجهی بر توانایی کودک در پردازش و حفظ اطلاعات تأثیر بگذارد و در نتیجه مانع پیشرفت تحصیلی و اجتماعی او می‌شود. در این مطلب به بررسی رابطه بین اوتیسم و اختلال یادگیری در کودکان می‌پردازیم. همچنین راهکارهایی برای کمک به کودکان مبتلا به اوتیسم برای مقابله با ناتوانی‌های یادگیری ارائه می‌دهیم.
اختلال یادگیری چیست؟
اختلال یادگیری، اختلالی مادام‌العمر است که عموماً با مشکل در یادگیری و پردازش اطلاعات مشخص می‌شود. تخمین زده می‌شود که از هر 10 کودک مبتلا به اوتیسم، 4 کودک مبتلا به اختلال یادگیری هستند.
این اختلال به شکل‌های مختلف بر روی کودکان تأثیر می‌گذارد که رایج‌ترین چالش‌ها عبارت‌اند از:
- تعامل با دیگران
- کنترل رفتار
- انطباق رفتارها با موقعیت‌های مختلف
آیا اوتیسم نوعی اختلال یادگیری است؟
اوتیسم اختلالی عصبی‌رشدی است که به‌عنوان اختلال یادگیری در نظر گرفته نمی‌شود. اما بر فرایند یادگیری کودک تأثیر می‌گذارد.
کودکان، نوجوانان و بزرگسالانی که مبتلا به اوتیسم هستند، اغلب واجد شرایط دریافت خدمات آموزشی ویژه هستند. بسیاری از افراد ممکن است اوتیسم را با یکی از اختلالات یادگیری اشتباه بگیرند؛ زیرا اوتیسم به شکل‌های زیر بر کودک تأثیر می‌گذارد:
- مهارت‌های کلامی و زبانی
- مهارت‌های اجتماعی
- عملکرد اجرایی و استدلال
- رشد عاطفی
اوتیسم بر ورودی و پردازش حسی تأثیر می‌گذارد، اما تأثیری بر توانایی فکری کودک ندارد. بسیاری از کودکان مبتلا به اوتیسم حتی بدون توسعه مهارت‌های اجتماعی و ارتباط غیرکلامی، می‌توانند با درمان صحیح و مراقبت‌های حمایتی در سطوح بالا بهبود پیدا کنند.
انواع اختلالات یادگیری
اختلالات یادگیری می‌توانند یادگیری و پردازش اطلاعات را برای کودکان اوتیسم دشوار کنند. در اینجا به برخی از رایج‌ترین اختلالات یادگیری اشاره می‌کنیم:
دیسلکسیا (نارساخوانی)
نارساخوانی، اختلال پردازش زبان است و به‌دلیل مشکلاتی که در ارتباط صداهای گفتار با حروف و کلمات وجود دارد، بیشتر بر توانایی خواندن کودکان تأثیر می‌گذارد. کودکان مبتلا به نارساخوانی اغلب در نوشتن و درک مطلب نیز مشکل دارند.
دیسکالکولیا (اختلال یادگیری ریاضی)
دیسکالکولیا، نوعی اختلال یادگیری است که بر توانایی کودک در درک و انجام محاسبات ریاضی تأثیر می‌گذارد. کودکان مبتلا به اختلال دیسکالکولیا با اعداد، مفاهیم ریاضی و استدلال دست‌وپنجه نرم می‌کنند. این کودکان در شمارش پول، خواندن ساعت و شناسایی الگوها نیز مشکل دارند.
دیسگرافیا (اختلال یادگیری نوشتن)
دیسگرافیا نوعی اختلال یادگیری است که بر توانایی کودک در نوشتن تأثیر می‌گذارد و بیشتر با دست‌خط ضعیف و مشکل در تبدیل افکار به متن مشخص می‌شود. کودکان مبتلا به این بیماری ممکن است با فاصله حروف، آگاهی فضایی، برنامه‌ریزی حرکتی و تفکر و نوشتن همزمان مشکل داشته باشند.
دیسپراکسی (اختلال حرکتی مبتنی بر مغز)
دیسپراکسی اختلالی است که به‌طور معمول باعث ایجاد مشکلاتی در هماهنگی، ورزش، نوشتن، و رشد می‌شود.
اختلال یادگیری غیرکلامی
تحقیقات نشان می‌دهند از میان هر 25 کودک، یکی از آنها دارای اختلال یادگیری غیرکلامی (NVLD) است. کودکان مبتلا به این اختلال معمولاً مشکلی در بیان کلامی ندارند بلکه با توانایی‌های بصری‌فضایی دست‌وپنجه نرم می‌کنند. اختلال یادگیری غیرکلامی با تأثیر بر درک کودک از نشانه‌های غیرکلامی، چالش‌هایی در تعاملات اجتماعی او ایجاد می‌کند. کودکان مبتلا به این اختلال در درک ایده‌ها یا نحوه برقراری ارتباط بین آنها در سطح مفهومی مشکل دارند.
بنابراین علائم اختلال یادگیری غیرکلامی با علائم رفتاری و شناختی رایج اوتیسم همپوشانی دارند. کودکان مبتلا به این اختلال مانند کودکان اوتیسم با مهارت‌های حرکتی، سازمان‌دهی و درک ارتباطات غیرکلامی و موقعیت‌های اجتماعی مشکل دارند.
علائم شایع اختلال یادگیری در اوتیسم
علائم و نشانه‌های زیادی وجود دارند که می‌توانند نشان‌دهنده اختلال یادگیری در کودکان مبتلا به اوتیسم باشند. یکی از رایج‌ترین شاخص‌ها داشتن ضریب هوشی زیر 70 است که از هر 100 نفر 1 نفر را تحت تأثیر قرار می‌دهد. ضریب هوشی پایین به شکل‌های مختلف خود را نشان می‌دهد. برخی از رایج‌ترین اشکال ضریب هوشی پایین شامل کاهش توانایی عملکرد مستقل و سازگاری با انتظارات محیط اجتماعی معمولی هستند.
کودکان مبتلا به اوتیسم و اختلال یادگیری، رفتارها و بیماری‌های رایج دیگری نیز ازجمله موارد زیر دارند:
- خودآزاری
- صرع
- رفتارهای کلیشه‌ای مانند تکان دادن بدن
همپوشانی علائم اوتیسم و اختلال یادگیری
علیرغم اینکه دو اختلال گفته‌شده منحصربه‌فرد هستند، علائم اوتیسم و اختلالات یادگیری اغلب با هم همپوشانی دارند. برای مثال، هر دو اختلال می‌توانند بر توانایی کودک در برقراری ارتباط، یادگیری و تعامل با دیگران تأثیر بگذارند. برخی از ناتوانی‌های یادگیری مانند نارساخوانی نیز علائمی مشابه اوتیسم دارند. به‌عنوان مثال، کودکان مبتلا به نارساخوانی می‌توانند مشکلات بینایی و شنوایی را تجربه کنند. این علائم مشابه درک محرک‌های حسی به‌صورت بیش‌ازحد (تند حس) و کمتر از حد (کند حس) در کودکان مبتلا به اوتیسم هستند.
در اینجا سایر مواردی که دارای همپوشانی هستند ذکر شده‌اند:
هر دو اختلال مادام‌العمر هستند
اوتیسم و اختلالات یادگیری بیماری‌هایی هستند که اغلب در دوران کودکی تشخیص داده می‌شوند و تا بزرگسالی ادامه پیدا می‌کنند.
هیچکدام درمان ندارند
هیچ درمانی برای اختلال اوتیسم و اختلالات یادگیری وجود ندارد. بااین‌حال، درمان‌های مختلف می‌توانند توانایی کودک شما را برای عملکرد و مقابله با ناتوانی‌های خود بهبود بخشند.
هر دو می‌توانند به‌طور قابل توجهی بر زندگی کودک تأثیر بگذارند
اوتیسم و اختلالات یادگیری می‌توانند زندگی کودک را به طرق مختلف تحت تأثیر قرار دهند. آنها می‌توانند مانع از توانایی برقراری ارتباط، یادگیری و تعامل با دیگران شوند. این بیماری‌ها همچنین می‌توانند چالش‌های مداومی در پردازش و تفسیر اطلاعات حسی ایجاد کنند.
در نهایت، این بیماری‌ها باعث بسیاری از مشکلات دیگر، ازجمله دشواری در تعاملات اجتماعی می‌شوند. بااین‌حال، توجه به این نکته مهم است که هر کودکی دارای ویژگی‌های منحصربه‌فردی است و ممکن است چالش‌های مختلفی را تجربه کند.
تشخیص زودهنگام در هر دو اختلال مهم است
تشخیص زودهنگام اوتیسم و ناتوانی‌های یادگیری به‌دلایل مختلفی می‌تواند مفید باشد. برای شروع، امکان مداخله زودهنگام را فراهم می‌کند. روش‌های درمانی مختلف شامل گفتاردرمانی، کاردرمانی و رفتاردرمانی هستند. این مداخلات می‌توانند به کودک مبتلا به اوتیسم یا ناتوانی‌های یادگیری کمک کنند تا مهارت‌های جدیدی را بیاموزند و با چالش‌های مختلف کنار بیایند.
تشخیص زودهنگام همچنین می‌تواند امکان استفاده از تسهیلات و پشتیبانی را فراهم کند. به‌عنوان مثال می‌توان به زمان اضافی در تست‌ها یا استفاده از فناوری کمکی اشاره کرد. این موارد به کودکان مبتلا به اوتیسم و ناتوانی‌های یادگیری کمک می‌کنند تا در مدرسه و سایر زمینه‌های زندگی موفق شوند.
کودکان مبتلا به اوتیسم و اختلالات یادگیری با چالش‌های دیگری نیز ازجمله بی‌نظمی عاطفی، مسائل مربوط به پردازش حسی و مشکل در مهارت‌های اجتماعی مواجه می‌شوند.
تفاوت بین اختلال یادگیری و اوتیسم چیست؟
اوتیسم بر نحوه پردازش محرک‌های دنیای بیرون توسط مغز تأثیر می‌گذارد. در مقایسه، اختلالات یادگیری، اختلالاتی عصبی هستند که مستقیماً با نحوه یادگیری کودک تداخل ایجاد می‌کنند.
همچنین شایان ذکر است که اگرچه اوتیسم و ناتوانی‌های یادگیری بر مهارت‌های اجتماعی و ارتباطات غیرکلامی تأثیر می‌گذارند، اما هیچ تأثیری بر هوش یا انگیزه فرد ندارند و همچنین ناشی از مهارت‌های ضعیف والدین نیستند.
یکی از اختلالات یادگیری رایج، اختلال یادگیری غیرکلامی (NVLD) که می‌تواند باعث مشکلات زیر شود:
- تمایز نشانه‌های غیرکلامی، مانند لحن صدای شخص، حالات چهره، حرکات دست و زبان بدن
- مشکل در هماهنگی دست و چشم
- درک مرزهای شخصی
این علائم مشابه علائم کلاسیک اوتیسم هستند و ممکن است بدون تشخیص مناسب با اختلال طیف اوتیسم اشتباه گرفته شوند.
تأثیر اختلالات یادگیری بر سلامت روان
اوتیسم و اختلالات یادگیری می‌توانند منجر به مشکلات جدی سلامت روان شوند. برای کودکان مبتلا به اختلالات یادگیری معمولاً با مشکلاتی ازجمله اضطراب، افسردگی و عزت نفس مواجه می‌شوند. طبق تحقیقات انجام‌شده کودکان مبتلا به اختلالات یادگیری در مقایسه با همسالان بدون این اختلال، رضایت اجتماعی کمتر و تنهایی بیشتر را تجربه می‌کنند. بنابراین، اختلالات یادگیری در کنار اوتیسم می‌توانند خطرات قابل توجهی برای سلامت روان کودک ایجاد کنند.
درمان اوتیسم و اختلالات یادگیری
درمان همزمان اوتیسم و اختلالات یادگیری باید با تشخیص صحیح و درک مشکلات کودک آغاز شود. حتماً برای درمان با متخصص اطفال رشدی-رفتاری مشورت کنید. او می‌تواند بین بیماری‌های مختلف تفاوت قائل شود، نحوه ارتباط آنها را درک کند و مناطق مورد توجه برای مداخله را شناسایی کند. اکثر متخصصان موافق هستند که مداخله زودهنگام برای درمان اختلالات طیف اوتیسم و اختلالات یادگیری بهترین راهکار است.
روش‌های درمانی به بیماری و چالش‌های منحصربه‌فردی که کودک با آن مواجه است بستگی دارد، اما ممکن است شامل انواع مختلفی از درمان، مانند تحلیل رفتار کاربردی باشد. مداخلات درمانی متعدد ممکن است همراه با یکدیگر برای رفع نیازهای خاص مورد استفاده قرار گیرند. این مداخلات می‌توانند شامل وسایل کمک آموزشی و تسهیلاتی باشند که شرایط فردی کودک را در نظر می‌گیرند. هماهنگی با متخصصان پزشکی، درمانگران، ارائه‌دهندگان آموزشی و سایر مراقبان بهترین راه برای اطمینان از دریافت کمکی است که کودک شما برای یادگیری، رشد و غلبه بر هر گونه چالش رشدی که در نتیجه شرایطش با آن مواجه است، دریافت می‌کند.
جمع‌بندی
علیرغم اینکه اوتیسم و اختلالات یادگیری دو بیماری متمایز هستند، علائم مشابهی دارند که کودکان را به‌طور متفاوتی تحت تأثیر قرار می‌دهند. در هر دو مورد، تشخیص زودهنگام و درمان به‌موقع بهترین راهکار برای بهبود شرایط کودک هستند. روش‌های درمان این اختلالات شامل گفتاردرمانی، کاردرمانی و رفتاردرمانی هستند که می‌توانند به یادگیری مهارت‌های جدید و مقابله با چالش‌ها کمک کنند. اگر فکر می‌کنید فرزند شما به‌صورت همزمان مبتلا به اوتیسم و اختلال یادگیری است به کلینیک توانبخشی رسش مراجعه کنید و از خدمات کادر درمانی ما بهره‌مند شوید.
منابع
