بیش فعالی آیا کودکان بیش‌فعال باهوش هستند؟
اختلال نقص توجه و بیش‌فعالی(ADHD): این اختلال به الگوی ثابتی از نقص توجه یا بیش‌فعالی هیجانی شناخته می‌شود که در عملکرد یا رشد فرد خلل ایجاد می‌کند. علائم افراد مبتلا به شرح زیر است:
- نقص توجه و بیش‌فعالی: با بی‌توجهی و دیده نشدن فرد ارتباط مستقیم دارد که در عملکرد یا رشد او اختلال ایجاد می‌کند. تصور همه از بیش‌فعالی این است که فرد مبتلا حتی در موقعیت‌های نامناسب در حال حرکت است و آرام و قرار ندارد، یا دائم در حال ضربه زدن به اطراف و صحبت کردن است.
- بی‌توجهی: مشکل درکارکردن، حفظ تمرکز و نظم. این مشکلات به دلیل سرپیچی یا عدم درک فرد نیست.
- هیجان: عمل کردن بدون فکر یا ناتوانی در کنترل رفتار و میل به پاداش‌های فوری. فرد هیجانی حرف دیگران را قطع می‌کند و بدون در نظر گرفتن عواقب، تصمیمات مهمی می‌گیرد.
بیش‌فعالی در بزرگسالان با بی‌قراری شدید و صحبت کردن زیاد همراه است. این اختلال یک بیماری مزمن است که میلیون‌ها کودک را تحت تأثیر قرار می‌دهد و اغلب تا بزرگسالی ادامه می‌یابد. بیش‌فعالی ترکیبی از مشکلات طولانی‌مدت و مداوم، مانند اختلال حواس، رفتارهای غیرارادی و هیجانی است. در برخی موارد کودکان مبتلا با مشکلاتی مثل اعتمادبه‌نفس پایین، روابط آشفته و عملکرد ضعیف در مدرسه دست‌وپنجه نرم می‌کنند. البته این علائم گاهی با افزایش سن کاهش می‌یابد. با این‌که این نشانه‌ها در برخی از افراد پیش‌رونده نیست، استفاده کردن از ترفند‌هایی برای غلبه بر آن‌ها مفید است.
علائم بیش‌فعالی
علائم این اختلال معمولاً قبل از 12 سالگی شروع می‌شوند و در برخی کودکان از 3 سالگی قابل‌رؤیت هستند. این علائم گاهی خفیف، متوسط یا شدید هستند و تا بزرگسالی ادامه می‌یابند. به‌علاوه این بیماری در مردان بیشتر از زنان دیده می‌شود، بنابراین رفتارها در پسران و دختران متفاوت هستند. برای مثال، پسرها بیش‌فعالتر هستند و در مقابل دختران رفتاری آرام و بی‌اعتنا دارند.
حتما بخوانید: علائم بیش فعالی
ارتباط بین هوش و بیش‌فعالی
سؤالات متداولی که دراین‌ارتباط پرسیده می‌شوند؛
آیا افراد مبتلا عملکرد و مهارت‌های فکری مشابه با افراد نرمال دارند؟ آیا کودکان مبتلا ویژگی‌های منحصربه‌فرد و توانایی‌های فکری برتر یا بهتری دارند؟ آیا در افراد بیش‌فعال ویژگی‌های مشابه یا متفاوت وجود دارد؟ در این مقاله به‌طور خلاصه به بررسی معنای هوش و ارتباط آن با بیش‌فعالی می‌پردازیم و این سه سؤال مهم را بررسی می‌کنیم.
این احتمال وجود دارد که بیش‌فعالی از طرق مختلفی بر هوش تأثیری یک‌طرفه داشته باشد. محدود شدن، خودکنترلی و اختلال حواس، سرعت کسب مهارت‌های فکری را کاهش می‌دهد. هم‌چنین این اختلال تا حد زیادی در روند آموزش مهارت و استراتژی‌های لازم برای داشتن عملکرد خوب در آزمون‌های فکری اختلال ایجاد می‌کند.
محققان ارتباطی بین هوش و بیش‌فعالی و دیگر مشکلات رفتاری یافته‌اند. اختلال بیش‌فعالی تأثیری منفی بر هوش دارد و در مقابل، تأثیر دیگر مشکلات رفتاری بر روی هوش فرد بسیار ناچیز و نامحسوس است. هنگام کنترل کردن رفتار کودکان بیش‌فعال، رابطه مستقیمی بین هوش کلامی و رفتارهای مخرب آن‌ها مشاهده می‌شود. درواقع تا زمانی‌که تلاشی برای مدیریت هوش و رفتار این کودکان انجام نشود، کودکان مبتلا کاملاً متفاوت از کودکان کنترل‌شده عمل می‌کنند و از هوش کلامی کمتری برخوردار هستند.
میزان توجه و تمرکز مداوم کودکان تا حد کمی با میزان هوش آن‌ها مرتبط است و تفاوت‌های کلامی آن‌ها را نباید خطا در نظر گرفت. به عبارتی این تفاوت‌ها منعکس‌کننده تفاوت‌های رفتاری این دو دسته(بیش‌فعال، نرمال) هستند. داده‌ها نشان می‌دهند که تفاوت هوش کلامی در این دو گروه کمتر از 10 درصد است. به‌این‌ترتیب، افراد مبتلا نیز از نظر مهارت‌های فکری در دسته‌بندی نرمالی قرار می‌گیرند. حتی این احتمال وجود دارد که 3 تا 5 درصد از افرادی که دارای هوش و استعداد بالایی هستند، علائم بیش‌فعالی را داشته باشند.
کودکان بیش‌فعال هوش کمتری از دیگر کودکان ندارند
کودکان بیش‌فعال به ناتوانی در کنترل رفتار شناخته می‌شوند. این رفتار می‌تواند به او و دیگران آسیب برساند؛ زیرا گاهی اوقات کودکان دیگر نمی‌توانند رفتار و حرکت بعدی او را حدس بزنند. این کودکان، کندذهن یا کم‌هوش نیستند، فقط تمرکز خیلی خوبی ندارند.
حتما مطالعه کنید: آینده کودکان بیش فعال
به گفته محققان کودکان بیش‌فعال در معرض خطر بالایی برای انجام وظایفی که مستلزم نظم و پشتکار مداوم‌اند، هستند. مواردی که اغلب در مدارس با آن مواجه می‌شویم، ناتوانی در پیگیری فعالیت‌های آموزشی و یادگیری در داخل و خارج از کلاس است. طبق گفته‌ی آن‌ها کودکان بیش‌فعال حتی در ارتباطات اجتماعی روزمره، به‌ویژه در حفظ روابط دوستانه دچار مشکل می‌شوند.
علاوه بر این، بیش‌فعالی دارای سه علامت بزرگ است: عدم توجه( ناتوانی در تمرکز)، عمل هیجانی( واکنش سریع بدون تفکر) و فعالیت بدنی بیش‌ازحد و بالاتر از میانگین کودکان هم‌سن. علاوه بر عوامل فیزیولوژیکی و عصبی، تأثیر مصرف برخی از داروها نیز عامل بیش‌فعالی است. اگر این دو علت به‌خوبی ریشه‌یابی نشوند، کودک نمی‌تواند آموزش مناسب هنجارهای رفتاری را دریافت کند. بنابراین والدین در خانه و معلمان در مدرسه باید بتوانند الگوی ارتباط با کودکان را درست اجرا کنند.
ازنظر متخصصان اطفال، بیش‌فعالی ناشی از اختلال در تمرکز است. 4 تا 6 درصد از کودکان در سن مدرسه یا قبل از 7 سالگی، 2 تا 4 درصد از بزرگسالان مبتلا به آن می‌شوند. این اختلال در مردان شایع‌تر از زنان است.
این متخصصان، عامل ایجاد بیش‌فعالی در کودک را عوامل ژنتیکی، قندها و مواد نگهدارنده غذایی، مشکلات خانوادگی، مدرسه ناکارآمد، تأثیر دخانیات و الکل در دوران بارداری و آسیب مغزی ذکر می‌کنند. برای تشخیص بیش‌فعالی، والدین باید به علائم کودک بیش‌فعال آگاه باشند: او با رفتاری کوچک به‌راحتی نا‌امید می‌شود و گریه می‌کند، بیش‌ازحد عمل می‌کند و سریع عصبانی می‌شود. علاوه بر این، عزت‌نفس پایین، مشکل در پیدا کردن دوست، سازگاری و بلوغ اجتماعی کم از دیگر علائم آن هستند. بنابراین علاوه بر مشاوره درمانی و دارودرمانی، نقش والدین و مدارس نیز باید در ارائه آموزش خوب به کودکان درست ایفا شود.
منابع:
